Dierenwelzijn
Dierenwelzijn is een van onze centrale thema’s en is nauw verbonden met de zogenaamde ‘license to operate’ van varkenshouderijen, transport- en slachtbedrijven. Vion levert een actieve bijdrage aan het verbeteren van het dierenwelzijn in alle delen van de keten waarin Vion actief is. Dit begint met de naleving van de wetgeving, het garanderen van het welzijn in de keten en het aanbieden van premiumconcepten met verbeterde normen.
Bij de ontwikkeling van de nationale en Europese wetgeving over welzijn, de ontwikkeling van eisen binnen de nationale gidsen voor goede agrarische praktijken (kwaliteitssystem op het boerenerf) en Vion’s eigen welzijnsprocedures, worden de vijf vrijheden zoals gesteld in het Brambell-rapport in acht genomen. Alle dieren:
- Zijn vrij van honger en dorst door gemakkelijke toegang tot vers water en een dieet volledige gezondheid en kracht te onderhouden;
- Zijn vrij van ongemak door het bieden van een passende omgeving met inbegrip van onderdak en een comfortabele rustplaats;
- Zijn vrij van pijn, letsel of ziekte door preventie of snelle diagnose en behandeling;
- Zijn vrij om (het meeste) normaal gedrag te uiten door voldoende ruimte te bieden, eigen faciliteiten en bedrijf van de eigen soort van het dier
- Zijn vrij van angst en stress door te zorgen voor omstandigheden en behandeling die psychisch lijden voorkomen.
Bovendien erkent Vion landbouwhuisdieren als wezens met gevoel. In dat opzicht zijn de vijf domeinen van dierenwelzijn een uitwerking van de vijf vrijheden die de noodzaak benadrukken om positieve welzijnstoestanden te bevorderen bij het houden van landbouwhuisdieren. Deze vijf domeinen karakteriseren de emotionele behoeften van dieren, die belangrijk zijn om rekening mee te houden om het dierenwelzijn nog beter te verbeteren.
Deze vijf vrijheden met de erkenning van emoties bij dieren zijn een heel goed uitgangspunt om naar dierenwelzijn te kijken. Het houden van dieren onder moderne Farm Assurance Schemes (100% van onze dieren wordt gefokt onder Farm Assurance Schemes) is een goede manier om ervoor te zorgen dat aan deze vrijheden wordt voldaan. Onze duidelijke betrokkenheid bij het verdoven van 100% van de dieren voordat ze worden geslacht, maakt hier deel van uit. Dit is ook zichtbaar in het beleid van Vion dat geen enkel dier op het terrein van Vion wordt geslacht zonder eerst verdoofd te zijn.
Niveaus van dierenwelzijnseisen
Binnen de Europese vleesproductie kunnen de dierenwelzijnsvereisten worden onderverdeeld in wettelijke eisen (op Europees en nationaal niveau) en in marktgestuurde verbeteringen van de dierenwelzijnseisen, variërend van gematigde tot high-end niche concepten. De figuur hiernaast toont de verschillende niveaus van dierenwelzijnseisen in Vion’s productieketens.
Vion is betrokken bij het verbeteren van dierenwelzijn door het implementeren van nieuwe ontwikkelingen en inzichten en het ondersteunen van initiatieven die betrekking hebben op deze verbeteringen. Onderwerpen die hierbij aan bod komen zijn:
- Meer ruimte voor dieren zodat dieren soorteigen gedrag kunnen vertonen. Gestationeerde kooien zijn al lang niet meer in ons aanbod, er worden pilots uitgevoerd om de voordelen van vrijloop te ervaren, vlees van vee met toegang tot weilanden heeft zijn plek in de markt gevonden en het aanbinden van vee wordt de komende jaren afgebouwd (met als doel het hele jaar door < 10% in tot 2030).
- Soortspecifieke verrijking om aan de behoeften van dieren te voldoen. Strobalen voor varkens zijn bijvoorbeeld ontwikkeld in onze welzijnsconcepten voor de hoogste klassen, maar worden ook al toegepast in de lagere klassen. Op melkveebedrijven zien we bijvoorbeeld dat het gebruik van borstels steeds gebruikelijker wordt, wat volledig in lijn is met onze betrokkenheid.
- Routinematige aanpassingen zoals castratie, couperen van staarten of onthoornen zijn zaken die niet passen bij het idee om dieren te houden in een omgeving die soortspecifiek gedrag mogelijk maakt. Initiatieven die manieren vinden om deze praktijken achterwege te laten, worden daarom toegejuicht en gestimuleerd. In dit opzicht worden onze ervaringen met intacte mannelijke varkens (hele beren) nu gezien als de weg vooruit voor ons bedrijf.
Stappen om het dierenwelzijn te verbeteren moeten in balans zijn met de markteisen om duurzaam te zijn. Bij het verder ontwikkelen van onze concepten met onze klanten en partners is het begrijpen van deze dynamiek essentieel voor een succesvolle volgende stap. Dit is net zo belangrijk om andere onderwerpen op het gebied van dierenwelzijn te verbeteren, zoals wat te doen met eendagskuikens of het houden van dieren op volledig roostervloeren.
Toezicht op antibiotica is een belangrijk aspect van Goede Landbouwpraktijken dat belangrijk is voor een duurzame dierlijke productie. Profylactisch gebruik van antibiotica is al niet toegestaan onder de Farm Assurance Schemes waaraan wij ons houden in ons leveranciersbestand. Vion is betrokken bij het terugdringen van overmatig gebruik van antibiotica in veehouderijsystemen om de ontwikkeling van antibioticaresistentie te beheersen door het stimuleren van Goede Veterinaire Praktijken waar verstandig gebruik van diergeneesmiddelen de norm is en routinematig metafylactisch gebruik niet wordt toegepast. Het verhogen van de robuustheid van dieren door het verbeteren van hun omgeving wordt gestimuleerd door het terugkoppelen van relevante slachtwaarnemingen en gezondheidsinformatie naar de boeren en het focussen op verdere verbeteringen van de diergezondheid op boerderijniveau.
Vion stimuleert het gebruik van antibiotica door individuele boeren te coachen om een optimale balans te vinden tussen diergezondheid, dierenwelzijn en productiviteit. Om dit concept verder te bestuderen, ondersteunt Vion een door de EU gefinancierd onderzoeksproject om de mogelijkheden van precisielandbouw te onderzoeken om het antibioticagebruik verder terug te dringen. Het project is in februari 2019 van start gegaan.
Daarnaast is Vion actief in het smart pig supply chain project binnen sectorale innovatieprogramma’s.
Vergeleken met de wereldwijde varkensvleesproductie lopen de varkensbedrijven die aan Vion leveren ver voorop in het terugdringen van antibioticagebruik. De reductie is gestart in 2008 en het antibioticagebruik is al aanzienlijk afgenomen (bron: MVO-verslag 2022 en www.autoriteitdiergeneesmiddelen.nl). Vooral het gebruik van voor de mens kritische antibiotica wordt grotendeels losgelaten en het gebruik van andere niet-kritische antibiotica wordt fors teruggedrongen. Het effect van dit beleid op de vermindering van de overdracht van antibioticaresistentie blijkt ook uit een internationaal wetenschappelijk artikel waaruit blijkt dat varkensvlees van onze gebouwen een verwaarloosbaar effect had op de overdracht van antibioticaresistentie op mensen.
Europese wetgeving aangaande minimumnormen voor dierenwelzijn
De EU-wetgeving biedt een wettelijk kader voor minimale dierenwelzijnseisen die van toepassing is op alle Europese landen.
Nationale wetgeving met verbeterde welzijnsnormen
Nationale wetgeving biedt een wettelijk kader voor minimale dierenwelzijnseisen die gelden voor specifieke EU-lidstaten. Specifiek in Nederland is de norm voor leefruimte hoger dan de Europese norm. Daarnaast hebben Nederlandse vleesvarkens minimaal 40% vast vloeroppervlak.
Keurmerken om dierenwelzijn in de hele keten te garanderen
In Nederland wordt het IKB-keurmerk (Integraal Ketenbeheer) gebruikt, in Duitsland het QS-keurmerk (Qualität & Sicherheit). De voorschriften van deze keurmerken garanderen dat aan de normen voor dierenwelzijn, diergezondheid en voedselveiligheid wordt voldaan. Vion vindt het belangrijk dat alle dieren die volgens gecertificeerde normen zijn grootgebracht een goed leven hebben gehad. Daarom is Vion alleen aangesloten bij bedrijven die gecertificeerd zijn met het IKB of QS keurmerk.
Boeren met dit keurmerk worden regelmatig onafhankelijk gecontroleerd op naleving van de regelgeving. Op deze manier is naleving van de basisnormen voor dierenwelzijn bij onze leveranciers gewaarborgd.
Vion marktconcepten
Bovenop de Europese en nationale wetgeving en de kwaliteitskeurmerken, heeft Vion enkele marktconcepten ontwikkeld. 22% van alle dieren die bij Vion verwerkt worden, zijn grootgebracht volgens deze gecertificeerde hogere dierenwelzijnseisen (EU-biologisch, Beter Leven, Für Mehr Tierschutz of Initiative Tierwohl).
Vion ketens zoals De Groene Weg en Good Farming Star zijn zo ingericht dat dieren opgroeien volgens de (inter)nationale welzijnsstandaarden. Elk dier krijgt veel rust en ruimte.
Good Farming Star is een in 2010 geïntroduceerd concept dat extra aandacht besteedt aan dierenwelzijn en duurzaamheid. Binnen dit concept werkt Vion samen met zo’n 165 Nederlandse Good Farming Star- varkenshouders. In de Nederlandse supermarkten mag het vlees één ster van het Beter Leven keurmerk dragen. 17 procent van de dieren die Vion in Nederland verwerkt voldoen aan het Beter Leven Keurmerk één Ster. De bedrijven hebben een overeenkomst met Vion waarin de dierenwelzijnseisen van het Good Farming Star concept worden geborgd. Alle schakels in de keten vanaf de boerderij tot en met het winkelschap worden onafhankelijk gecertificeerd en geauditeerd. Vion coacht en ondersteunt actief varkenshouders in dit proces. De belangrijke criteria uit het Beter Leven één Ster programma zijn:
- de varkens hebben meer leefruimte dan in de gangbare varkenshouderij; Vleesvarkens hebben 25% meer ruimte, gespeende biggen hebben 33% meer ruimte;
- de dieren hebben toegang tot extra speelmateriaal die een aantrekkelijkere leefomgeving creëren voor het dier;
- er is extra aandacht voor diergezondheid;
- mannelijke dieren worden niet gecastreerd;
- de transporttijd naar de slachterij wordt gemonitord en begrensd. De transportduur voor vleesvarkens is maximaal 8 uur. In de praktijk is de maximale transportduur minder dan 6 uur. Transportduur is gedefinieerd als de tijd tussen het laden van het eerste dier en het lossen van het laatste dier.
- de reisduur van de varkens en biggen in het Beter Leven Keurmerk één ster is maximaal 3,5 uur. De reisduur is gedefinieerd als de tijd tussen het vertrek en de aankomst van het transport.
De Groene Weg is sinds 1981 marktleider op het gebied van biologisch rund- en varkensvlees in Nederland. Dit merk wordt geleverd aan klanten in Europa. Vanaf 2020 is het biologische rund- en varkensvlees te koop in Duitsland onder de naam “Der Grüne Weg”. De producten voldoen aan de Europese normen voor biologische producten en aan de criteria voor 3 sterren van het Beter Leven keurmerk. Deze hoge dierenwelzijnseisen zijn geborgd in contracten met de leveranciers.
De grootste verschillen met de criteria voor 1 ster van het Beter Leven keurmerk zijn:
- alle varkens hebben veel ruimte binnen (1,3m2) en kunnen naar buiten (1,0m2). Van de buitenuitloop is maximaal 75 procent overdekt;
- het kraamhok is binnen minimaal 7,5m2 en buiten 2,5m2 buiten, daarnaast moeten de zeugen vrijstaan.
- dragende zeugen hebben binnen minimaal 2,5m2 en buiten 1,9m2 ruimte. De dragende zeugen hebben verplicht weidegang van 1 april tot 1 november.
- in alle fase van het leven van het varken worden de hokken bedekt met biologisch stro.
- de varkens krijgen in alle fases van het leven biologisch krachtvoer en biologisch ruwvoer;
- de staarten van de varkens worden niet gecoupeerd;
- de biggen worden verdoofd gecastreerd met pijnbestrijding;
- de transporttijd naar de slachterij wordt beperkt tot maximaal 6 uur. De maximale transportafstand is maximaal 60 km;
- de speenleeftijd van de biggen is minimaal 42 dagen;
- moederloze opfok van de biggen is niet toegestaan.
Vion ondersteunt de keten bij het proces van continue verbetering van het dierenwelzijn
Controle en transparantie van dierenwelzijn is een belangrijk punt in de strategie van Vion om vertrouwen te creëren in de producten en de keten. Vion wil het voortouw nemen in welzijnsdiscussies en haar rol vervullen bij het controleren van de welzijnsstatus in de keten. Onze strategie voor dierenwelzijn bestaat uit verschillende controleniveaus op het gebied van dierenwelzijn. Onze doelen zijn:
- Boeren helpen bij het proces van continue verbetering van het dierenwelzijn.
- Transporteurs informatie verstrekken om het transportproces van de dieren te evalueren en te verbeteren.
- Klanten, consumenten en de samenleving zekerheid geven met betrekking tot de beheersing van dierenwelzijn in de keten.
- Vertrouwen scheppen en een professionele reputatie hebben op het gebied van dierenwelzijn en transparantie bij alle stakeholders.
Voorbeelden van resultaten op het gebied van dierenwelzijn zijn te vinden in de inspectieresultaten van varkens en runderen of als onderdeel van het FarmingNet-programma.
Met het programma FarmingNet helpt Vion boeren bij het proces van continue verbetering van hun stallen en het dierenwelzijn. FarmingNet is een online informatiesysteem voor de varkenshouder. Het systeem geeft de varkenshouder direct inzicht in de gewichten en de spier- en spekdikte van de geleverde dieren. Daarnaast krijgt de varkenshouder extra informatie, bijvoorbeeld over de prestaties per afdeling. Dat levert belangrijke kennis op over de gezondheid van de varkens en het saldo. Bovendien is het mogelijk om anoniem meerdere locaties of bedrijven te vergelijken. Samen met de medewerker van Vion Farming, de tussenpersoon, de dierenarts en/of de voervoorlichter kan de varkenshouder met de gegevens aan de slag om het resultaat te verbeteren. In veel voorkomende gevallen wordt de vermeerderaar ook betrokken bij dit verbetertraject.
Ook melkveehouders kunnen samenwerken met Vion, in het programma RundveeNet. Via dit programma beschikken ze over de slachtgegevens van Vion en proberen ze, in overleg met hun dierenarts, mogelijke afwijkingen of aandoeningen bij hun veestapel op termijn te voorkomen.
Vion heeft afgelopen jaar het ‘BigIdee’ concept gelanceerd. Het doel van dit concept is het verbeteren van de gezondheid en het welzijn van varkens. De eerste stap van dit concept is de uitwisseling van informatie over de gezondheids- en vaccinatiestatus tussen biggenhouderijen en hun ontvangende varkenshouderijen. Een ander aspect van ‘BigIdee’ is het transport tussen de twee boeren. Vervoerders hebben aanvullende training en informatie ontvangen over de controle op dierenwelzijn en hygiëne tijdens het transport (bijvoorbeeld de kwaliteit van het strooisel), maar ook over welke soort maatregelen zij kunnen nemen om voor de gezondheid van varkens tijdens en na het transport te zorgen en om de overdracht van ziekteverwekkers te elimineren.
Hoe groeien onze dieren op?
Het produceren van veilig en gezond voedsel is een van Vion’s topprioriteiten. Voedselveiligheid en kwaliteitsborging zijn ingebed in de gedragscodes op alle productielocaties van Vion.
Vion kiest voor ‘puur natuur’ en zet zich op dit gebied in om op verantwoorde wijze samen te werken met onze klanten, leveranciers en andere belanghebbenden. Om deze reden leeft Vion de volgende regels na in de keten op het gebied van dierenwelzijn voor alle dieren die Vion verwerkt:
- geen dieren zijn afkomstig van gekloonde dieren of onderworpen aan genetische manipulatie;
- er worden geen groeimiddelen gebruikt. Sinds 2006 is het in de EU verboden om antibiotica als groeipromotor bij vee te gebruiken. In vergelijking met de wereldwijde varkensvleesproductie zijn de varkenshouders die aan Vion leveren ver vooruit in vermindering van antibioticagebruik (bron: MVO- Rapport 2022, pag. 58).
- Transporttijden worden beperkt tot een minimum. Het grootste deel van de transporten bedraagt niet meer dan 200 kilometer (bron: MVO-rapport 2022, pag. 74). Dit is ongeveer gelijk is aan 4 uur transporttijd. Alle resterende transporten vallen allemaal onder de wettelijke vereiste 8 uur.
In 2022 werd 35 procent van het totaal aantal geslachte mannelijke varkens bij Vion niet gecastreerd. Samen met het programma ‘Boars on the way’ onderzoekt Vion de mogelijkheden om binnen de Europese Unie te stoppen met het castreren van mannelijke varkens binnen de EU.
BBFAW
De Business Benchmark for Farm Animal Welfare (BBFAW) analyseert het beleid, de managementsystemen, de rapportage en de prestaties op het gebied van dierenwelzijn van 150 van ’s werelds grootste voedselbedrijven. Ze doen dit door te kijken naar de beschikbare informatie die bedrijven over dierenwelzijn op internet publiceren. Eens per jaar wordt een ranglijst opgesteld die laat zien hoe de verschillende bedrijven presteren op het gebied van dierenwelzijn. Vion is een van de bedrijven die jaarlijks in de ranglijst wordt opgenomen.
De informatie waar de BBFAW naar zoekt, is onderverdeeld in 50 vragen waarop ze antwoorden proberen te vinden op een van onze websites. Vragen als “Erkent het bedrijf het welzijn van boerderijdieren als een zakelijke kwestie?”, wat direct van toepassing is op ons als bedrijf. Iets lastiger zijn vragen als “heeft het bedrijf een duidelijke betrokkenheid bij het niet produceren of verkopen van foie gras?”. Wat Vion niet produceert en niet verkoopt. Maar dit communiceren op onze website is een beetje “de dingen vermelden die men niet doet”, wat soms een vreemde manier van communiceren lijkt.
Een ander voorbeeld is “Hebben we een beleid om de afhankelijkheid van voedsel van dierlijke oorsprong te verminderen?”. Voor een bedrijf dat voornamelijk voedingsmiddelen van dierlijke oorsprong produceert, zijn we duidelijk betrokken bij het leveren van gezonde producten aan onze klanten. We begrijpen ook dat er een duidelijke vraag is naar veganistische producten en omdat we goede banden hebben met boeren (bijvoorbeeld met telers van bonen) produceren we ook veganistische producten (www.me-at.com). Dit deel van ons bedrijf is voortgekomen uit de strategische keuzes van Vion die zijn gebaseerd op ons overkoepelende beleid dat ook voedingsmiddelen zonder dierlijke ingrediënten omvat.
Over het algemeen is de methodologie die BBFAW gebruikt een nuttige om beleggers te sturen in de richting van bedrijven die zich duidelijk uitspreken over hun inspanningen om het dierenwelzijn te verbeteren. Vion heeft de afgelopen jaren een toegewijde bijdrage geleverd aan de contacten met het BBFAW-team en we vertrouwen erop dat we dit de komende jaren kunnen voortzetten.
We nodigen je uit om een kijkje te nemen op hun website: www.bbfaw.com